Kalenderwijzingen hoger onderwijs (Veto 9 mei 2018)

N-VA: 'Als er geen stroomlijning is over alle instellingen, dan moeten we ingrijpen'

Rector staat met kalenderhervorming in een verdeeld Vlaanderen

09 mei 2018 Auteur(s): Nora Sleiderink , Jef Cauwenberghs

Wie treedt in de sporen van Leuven of Gent en sluit zich aan bij een herindeling van het academiejaar? De stemmen in het Vlaamse studielandschap zijn verdeeld.

Nu de KU Leuven met de UGent in haar zog steeds meer lijkt af te stevenen op een herindeling van het academiejaar, volgt de vraag of ook andere spelers in het Vlaamse onderwijslandschap meegaan in het verhaal. Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) hoopt alvast dat hogescholen en universiteiten hun academische kalender op elkaar afstemmen zodat studenten zonder al te veel problemen kunnen heroriënteren binnen het Vlaamse studielandschap. Of er van onmiddellijke synchronisatie sprake zal zijn, is twijfelachtig. Het dossier kent veel sceptici. Anderen kijken de kat liever uit de boom.

Kerst zonder syllabus

Laat ons even terugkeren naar september van vorig jaar. Kersvers rector Luc Sels laat aan de vooravond van het nieuwe academiejaar in een interview met De Standaard vallen dat hij de kalenderindeling wil wijzigen. Op dat moment heeft een werkgroep al een jaar lang zitten sleutelen aan enkele mogelijke scenarios. Het hele opzet is op zich niet origineel, in Gent werd soortgelijk ballontje een jaar eerder al eens opgelaten, maar de Leuvense plannen zijn wel meteen een stuk concreter dan die in de Arteveldestad. Zo start het academiejaar in zijn nieuwe vorm op 1 september en leggen studenten nog voor de Kerstvakantie hun eerste examenperiode af waardoor zij de feestdagen zonder syllabi en markeerstiften kunnen doorbrengen. Meteen daarna start het tweede semester met vervroegde examens en een onmiddelijke herkansing in juni.

Sels verdedigt zijn plan met een pedagogisch project dat meer ruimte moet bieden aan permanente evaluatie en de kans op slagen in de tweede zittijd moet verhogen. Hoewel het wettelijk kader ruimte laat voor de wijziging, het huidige decreet stelt immers dat elk academiejaar moet starten tussen 1 september en 1 oktober en mag lopen tot een dag voor de startdatum, pakt Sels zijn eigen ploeg in snelheid. Decanen, proffen en ook studenten vallen als het ware uit lucht wanneer ze horen hoe ver de rector en zijn team van vicerectoren al staan. Zelfs binnen de werkgroep die rond het plan werkte, heerst geen unanimiteit.

Nee van de Vlaamse student

Zo komt Sels samen met de UGent zijn plannen op een seminarie toelichten tegenover de andere onderwijsinstellingen. De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) is daar ook aanwezig en kant zich tegen het voorstel. ‘De reacties waren niet bijster positief’, vertelt Dylan Couck van de VVS. ‘De plannen die op tafel liggen, leiden niet echt tot een verbetering.’ Couck verwijst daarmee naar de aanname dat een herindeling ook tot betere resultaten zou leiden. ‘Het wordt voorgesteld alsof de kalender de oplossing is terwijl daar eigenlijk geen sluitende, wetenschappelijke basis voor is. Onderzoeken spreken elkaar zelfs tegen.’

Datzelfde geluid valt te horen bij Hannes Dewaele, studentenvertegenwoordiger Rechten op KU Leuven campus Brussel. ‘De literatuur die is gebruikt was erg selectief . Zelfs de onderwijsexperts hadden hun twijfels. De premisse dat een ‘onderwijsproject’ aan de basis van de hervorming ligt, hebben ze eigenlijk zelfs moeten laten varen. Ze moesten terug naar de kern die eigenlijk gaat om gegarandeerde vakantie, betere oriëntering en wat vaak wordt verzwegen: meer tijd en middelen voor onderzoek.’

Een andere kritiek onder de Vlaamse studenten is dat er in een nieuw systeem nog maar weinig plaats is voor extracurriculaire bezigheden. Zo werd bij ons nog opgeworpen dat de extra werkdruk het vrijwillige engagement van studenten bij dit blad onder druk zet. Maar ook de inzet van studenten in verenigingen of de Studentenraad staat zo op lossere schroeven. Couck duidt daarbij dat een nieuwe kalender neerkomt op een extra studiedruk van negen uren per week. ‘Met activerende werkvormen erbij is die schatting wellicht zacht uitgedrukt.’

Geen Leuvens-Gentse tandem

De kritieken ten spijt werkt men ook in Gent vlijtig verder aan een mogelijke hervorming. Vicerector Mieke Van Herreweghe is karig met de commentaar. ‘Er is vooruitgang geboekt in het dossier, maar daarover willen we niet voorbarig communiceren.’ Ook in Oost-Vlaamse hoofdstad laat een definitieve beslissing nog op zich wachten. ‘Of Gent de Leuvense weg inslaat? Niet noodzakelijk. We voeren de discussie intern’, laat Van Herreweghe weten. De vicerector benadrukt bovendien dat er geen sprake is van een Gents-Leuvense tandem. ‘Beide universiteiten handelen onafhankelijk van elkaar. Wij hebben ook het eindrapport van de Leuvense werkgroep rond dit thema niet ingekeken en hebben geen idee hoe ver de KUL precies staat in haar dossier.’

In Antwerpen bekijken ze de hele discussie vanop een afstandje. Aan de Schelde zien ze voorlopig geen reden om overhaast op de kar van de ene of de andere partij te springen. ‘We hebben nog geen standpunt ingenomen’ verduidelijkt UA-rector Herman Van Goethem. ‘Het is ook niet de bedoeling met vijf te discussiëren. Laat Gent en Leuven het debat maar voeren. Wij kijken naar de argumenten pro en contra. Wij voelen ons ook niet onder druk gezet door de uitkomst.’ Bij de Vlaamse hogescholen valt tot slot een soortgelijk geluid te horen. ‘Ze staan open voor een gesprek maar het is te vroeg om te zeggen dat ze meegaan’, zegt Sels.

Van Herreweghe benadrukt de grote gemeenschappelijke impact van een beslissing maar wil daarmee niet zeggen dat ze hoopt dat de andere onderwijsinstellingen meteen volgen.

Politiek

Minister Crevits laat in elk geval weten dat wanneer het zover komt, ze hoopt op synchronisatie. ‘Heb maar eens drie kinderen die alle drie aan een andere universiteit studeren. De onderwijsinstellingen mogen wat dat betreft niet haaks op elkaar staan.’ Van Goethem nuanceert. ‘Dat hoeft niet noodzakelijk. Kijk maar naar Hasselt waar ze al langer een eigen academische kalender hebben binnen het huidige decreet.'

Ook in de commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement staat men sceptisch. 'Als je de studieduurvertraging wil aanpakken en je gaat de eerste zittijd en de tweede zit nog dichter bijeen brengen, neem je een risico', stelt Ann Brusseel van Open VLD. 'Dit kan er juist toe leiden dat er nog meer aan examenspreiding wordt gedaan en de tweede zit geen herkansing meer is maar een moment voor uitgestelde examens.' Een foute inschatting wordt dan al snel fataal.

Koen Daniëls van N-VA: 'Vanuit het beleid zetten we in op een goede oriëntering, heroriëntering en bijspijkerlessen. Daar is tijd voor nodig. Als het de facto onmogelijk wordt om dat te organiseren, of om van een hogeschool of universiteit van de ene instelling naar de andere te gaan, omwille van de kalender die niet gestroomlijnd is, dan denk ik dat we moeten ingrijpen. En als alles start op 1 september, hebben we het nog niet gehad over wanneer het administratief personeel dat alles moet klaren, rekening houden met de vakantieperiode.'